Tòa chung cư nên có bao nhiêu thang máy?

TÒA CHUNG CƯ NÊN CÓ BAO NHIÊU THANG MÁY 

Thang máy là một trong những tiện ích thiết yếu ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sống của cư dân tại các tòa chung cư, đặc biệt là ở các tòa cao tầng, mật độ dân cư lớn. Nhiều người mua nhà thường chỉ quan tâm đến diện tích căn hộ hay vị trí, mà quên mất việc đánh giá số lượng thang máy trong tòa nhà có đủ hay không. Trên thực tế, việc thiếu thang máy có thể dẫn đến tình trạng chờ đợi lâu, chen lấn vào giờ cao điểm, gây bất tiện trong sinh hoạt hàng ngày. Vậy một tòa chung cư nên có bao nhiêu thang máy là hợp lý? Bài viết dưới đây sẽ chỉ ra quy chuẩn thang máy theo mật độ căn hộ, phân biệt giữa thang máy chở người và thang chở hàng, và hướng dẫn người mua cách đánh giá trước khi chọn căn hộ phù hợp.

I. Tiêu chí xác định số lượng thang máy cho chung cư

1. Số lượng căn hộ và mật độ dân cư

• Đây là yếu tố then chốt quyết định số lượng thang máy.

• Theo thực tế và các tiêu chuẩn quốc tế, 1 thang máy nên phục vụ từ 70 đến 90 căn hộ.

• Ví dụ: Một tòa nhà có 200 căn hộ nên bố trí ít nhất 3 thang máy dành cho cư dân.

• Lý do: Càng nhiều cư dân sử dụng cùng một thang máy thì thời gian chờ đợi càng lâu, đặc biệt vào giờ cao điểm (sáng đi làm – chiều về nhà).

2. Số tầng và chiều cao của tòa nhà

Chiều cao ảnh hưởng đến: Tốc độ thang máy cần thiết, thời gian phục vụ, sự phân bố số tầng được phục vụ

3. Mục đích sử dụng của tòa nhà

• Chung cư đơn thuần: Tất cả thang máy có thể phục vụ chung cư.

• Chung cư kết hợp thương mại (Mixed-use): Cần phân tách luồng giao thông. Thang máy cho cư dân, thang cho khách hàng/shophouse, thang chở hàng và thang kỹ thuật nên tách biệt.

• Ví dụ: Tòa có tầng hầm để xe cho cư dân + tầng trệt là shophouse + tầng trên là căn hộ → cần ít nhất 2 hệ thống thang riêng biệt: 1 hệ thống thang cho cư dân. 1 hệ thống thang cho khách mua sắm và vận chuyển hàng hóa
• Lợi ích: Tránh ảnh hưởng đến sinh hoạt cư dân, giảm tình trạng lộn xộn giờ cao điểm.

4. Tốc độ và tải trọng của thang máy

• Tải trọng phổ biến: 450kg, 630kg, 1000kg (tương ứng từ 6–15 người/lượt).

• Tốc độ tiêu chuẩn: Tòa dưới 10 tầng: 1.0 – 1.5 m/s. Tòa 20–30 tầng: 2.0 – 2.5 m/s. Trên 30 tầng: 3.0 – 4.0 m/s (thang tốc độ cao)

• Nếu sử dụng thang có tốc độ và tải trọng lớn, có thể giảm số lượng thang nhưng vẫn đảm bảo lưu lượng.

5. Quy chuẩn và tiêu chuẩn bắt buộc

• Theo TCVN 6396-72:2010: Chung cư cao tầng bắt buộc phải có ít nhất 1 thang cứu hộ (rescue elevator) đủ rộng để vận chuyển cáng y tế.

• Theo Quy chuẩn xây dựng Việt Nam QCVN 06:2022/BXD: Mỗi cụm căn hộ phải có ít nhất 1 thang máy cứu hộ. Nếu số căn hộ vượt quá mức quy định (ví dụ 250 căn), phải bố trí thêm thang.

• Thang cứu hộ: Ưu tiên hoạt động trong trường hợp cháy nổ, mất điện, có hệ thống chống khói và vận hành riêng biệt.

II. Các loại thang máy thường có trong tòa chung cư

III. Hậu quả khi thiếu thang máy

1. Ùn tắc, quá tải vào giờ cao điểm

• Sáng sớm và chiều tối là thời điểm nhiều cư dân di chuyển cùng lúc (đi làm, đi học, đi về).

• Nếu số lượng thang máy không đủ, sẽ dẫn đến: Chờ đợi lâu, mất thời gian, ảnh hưởng lịch trình. Thang quá tải, phải đợi nhiều lượt mới đi được. Chen lấn, xô đẩy, nhất là tại các tầng thấp.

• Điều này gây bức xúc, giảm trải nghiệm sống và tiềm ẩn nguy cơ mất an ninh trật tự.

2. Ảnh hưởng đến người già, trẻ nhỏ và người khuyết tật

• Những đối tượng này phụ thuộc nhiều vào thang máy để di chuyển.

• Khi thang máy quá tải hoặc hỏng hóc, họ gặp khó khăn lớn trong việc đi lại, đặc biệt là trong tòa nhà từ 7 tầng trở lên.

• Thiếu thang máy không chỉ gây bất tiện mà còn đe dọa sức khỏe và an toàn của nhóm cư dân dễ bị tổn thương.

3. Gia tăng nguy cơ mất an toàn

• Khi xảy ra sự cố như cháy nổ, mất điện, tai nạn y tế, cần có thang cứu hộ hoặc thang còn hoạt động để: Sơ tán nhanh chóng, vận chuyển người bị nạn

• Nếu thiếu thang hoặc không có thang cứu hộ riêng, việc ứng phó khẩn cấp sẽ rất chậm trễ và nguy hiểm.

• Đây là yếu tố bắt buộc trong các quy chuẩn xây dựng – thiếu thang cứu hộ là vi phạm nghiêm trọng về an toàn công trình.

4. Mất giá trị và uy tín của dự án

• Dự án chung cư được đánh giá thấp nếu thường xuyên xảy ra tình trạng: Tắc nghẽn thang máy, phải đợi 5–10 phút để đi thang, không có thang chở hàng riêng (ảnh hưởng mỹ quan và vệ sinh)

• Điều này khiến: Giá trị căn hộ giảm khó bán lại hoặc cho thuê, chủ đầu tư mất uy tín, ảnh hưởng đến các dự án sau

• Người mua ngày càng chú trọng tiện ích và chất lượng vận hành – thang máy là yếu tố then chốt trong trải nghiệm đó.

5. Tăng chi phí bảo trì, hao mòn nhanh

• Thang máy ít nhưng phục vụ quá nhiều người sẽ mau hỏng hóc, xuống cấp.

• Tải trọng vượt mức thường xuyên dẫn đến hư hại thiết bị, tốn chi phí sửa chữa và bảo trì.

• Cư dân phải đóng phí bảo trì cao hơn để duy trì hoạt động, gây mâu thuẫn và mất lòng tin.

6. Giảm sự hài lòng và tạo mâu thuẫn nội bộ

• Thang máy là khu vực sinh hoạt chung, nhưng thiếu thang sẽ dễ dẫn đến: Mâu thuẫn giữa cư dân khi chờ lâu, chen nhau. Phàn nàn về thiết kế, vận hành, làm mất niềm tin vào ban quản lý.

•  Về lâu dài, tình trạng này khiến cư dân không hài lòng, ảnh hưởng văn hóa cộng đồng và khó giữ chân người thuê hoặc mua mới.

IV. Gợi ý về số lượng thang máy theo quy mô